Nước mắm là gì? 6 điều thú vị về nước mắm trong bữa ăn Việt
Có thể thấy, trong bữa ăn của rất nhiều gia đình Việt đều không thể thiếu nước mắm. Loại gia vị này tuy mộc mạc, nhưng lại thấm sâu tinh túy ẩm thực Việt. Vậy nước mắm là gì? Hãy cùng tìm hiểu những điều cực thú vị về loại gia vị quen thuộc này mà có thể bạn chưa biết.
Mục lục
Nước mắm là gì?
Nước mắm (tên Tiếng Anh là fish sauce) là phần nước cốt được chắt lọc từ quá trình ướp cá và muối trong thùng gỗ. Để có một chén nước mắm ngon, nguyên liệu đầu vào là yếu tố rất quan trọng. Cá phải là loại cá ngon, giàu dinh dưỡng - thường là cá cơm. Muối phải là muối biển, sạch, không tạp chất. Trải qua quá trình ủ chượp, enzyme có sẵn trong ruột cá cùng với một loại vi khuẩn kỵ khí chịu mặn giúp cá lên men tự nhiên, tiết ra nước cốt mà chúng ta gọi là nước mắm.
Một chút nước mắm nêm vào món ăn giúp dậy vị thơm đặc trưng, hay khi chấm giúp món ăn thêm đậm đà. Cho đến nay, nước mắm đã trở thành một loại gia vị không thể thiếu trong gian bếp của hầu hết gia đình Việt.
Để nước mắm vừa ngon, vừa đảm bảo chất lượng và tốt cho sức khỏe, các chuyên gia cần theo dõi sát sao toàn bộ quy trình chế biến.
Vì sao gọi nước mắm là “linh hồn” ẩm thực Việt?
Nước mắm được gọi là linh hồn của ẩm thực Việt bởi những lý do sau:
Đã có từ ngàn xưa
Theo nhiều tư liệu, người Việt đã học cách làm nước mắm từ người Chăm. Nước mắm cũng được nhắc đến trong cuốn Việt sử đầu tiên có tên Đại Việt sử ký toàn thư. Qua đó, muộn nhất là vào thế kỷ X, người Việt đã biết làm và sử dụng nước mắm. Đồng thời vào thời điểm này, nước mắm cũng là đặc sản, nổi tiếng đến người Trung Hoa cũng biết.
Không thể thiếu trong nhiều món ăn
Từ các món như bánh xèo, bánh nậm, bánh tầm bì đến bún thịt nướng, ốc luộc, chả giò,.. nếu thiếu đi nước mắm ăn kèm sẽ thật là thiếu sót lớn. Chính vì vậy, nước mắm đã trở thành một loại gia vị không thể thiếu trong gian bếp của hầu hết các gia đình, hàng quán bình dân hay nhà hàng sang trọng.
Biểu tượng của sự gắn kết trong bữa cơm người Việt
Đến nay, nước mắm vẫn là loại gia vị được nhiều người Việt yêu thích và sử dụng hàng ngày. Trong các bữa cơm, chén nước mắm sẽ được đặt chính giữa để mọi người cùng thưởng thức. Đó được xem là như là biểu tượng của sự gắn kết, mọi người cùng quây quần bên bữa cơm gia đình.
Thông tin thú vị về nước mắm ở các quốc gia khác
Bạn có biết không, nước mắm cũng góp mặt trong văn hóa ẩm thực của nhiều quốc gia khác nữa đấy. Dưới đây là một vài thông tin thú vị:
- Không phải các nước châu Á, La Mã mới được cho là quê hương của nước mắm từ thế kỷ thứ III - IV TCN.
- Ở Hy Lạp, người ta còn chế thêm phụ gia như rượu, mật ong, giấm… vào nước mắm để tăng thêm hương vị.
- Tại Campuchia, người dân bản địa thường để cá hơi ươn rồi mới mang đi ướp muối, vì họ cho rằng như vậy thì nước mắm mới ngon.
- Ở Hàn Quốc có một loại nước mắm với tên gọi là miolchi aek chok được làm từ cá cơm và được sản xuất theo quy trình giống với nước mắm của người Việt. Tuy nhiên, người Hàn Quốc dùng loại nước mắm này để ướp kimchi (paechumak kimchi), chứ không dùng nước chấm như người Việt chúng ta.
Nước mắm không chỉ dùng để chấm
Cách dùng nước mắm phổ biến nhất là chấm trực tiếp. Theo đó, nước mắm thường pha chung với ớt tỏi, đường, gừng, chanh,… để tạo nên hương vị chua ngọt, cay nhẹ hấp dẫn, giúp làm giảm cảm giác ngấy của dầu mỡ (đối với các món chiên xào), tăng cảm giác ngon miệng, đặc biệt còn làm giảm vị mặn để bảo vệ sức khỏe. Tùy từng loại món ăn mà nước mắm sẽ được biến tấu cho phù hợp.
Ngoài dùng để chấm, nước mắm còn được sử dụng với nhiều cách khác như:
Nêm nếm món ăn: Nước mắm thường được nêm khi thức ăn đã gần chín. Điều này giúp giữ được dưỡng chất, hương vị đặc trưng của nước mắm.
Khử mùi các thực phẩm khác: Hỗn hợp nước mắm với nước ấm có tác dụng loại bỏ các chất nhờn và khử mùi lòng non, lòng già, dạ dày heo… khá hiệu quả. Hơn thế nữa, cách này còn giúp giữ được vị ngon tự nhiên của thực phẩm. Đây cũng là một bí quyết sử dụng nước mắm khá hữu ích, các chị em nội trợ bỏ túi ngay nhé!
Ngoài chấm trực tiếp, nước mắm còn được dùng để nêm nếm và khử mùi thực phẩm.
Độ đạm nước mắm không quyết định hoàn toàn độ ngon nước mắm
Độ đạm nước mắm là tổng hàm lượng nito có trong 1 lít nước mắm. Ví dụ, nước mắm 20 độ đạm sẽ được hiểu là có khoảng 20g nito trong nước mắm.
Độ đạm là một trong những yếu tố quyết định đến độ ngon của nước mắm. Độ đạm càng cao thì nước mắm càng ngon với điều kiện không bổ sung bất kỳ loại đạm nào khác từ bên ngoài. Hơn nữa, chi phí để sản xuất nước mắm có độ đạm cao khá tốn kém. Do vậy, có nhiều nhà sản xuất đã thêm đạm từ bên ngoài cho nước mắm để tiết kiệm chi phí sản xuất. Điều này không chỉ làm giảm vị ngon của nước mắm mà còn tăng nguy cơ ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng.
Vì thế, hiện nay, nếu chỉ dựa vào độ đạm để đánh giá nước mắm ngon là chưa đủ, bạn còn cần lưu ý đến các tiêu chí khác như thành phần dinh dưỡng, uy tín thương hiệu.
Chọn nước mắm ngon không khó với 4 tiêu chí “vàng”
Muốn chọn nước mắm ngon - an toàn cho sức khỏe, bạn cần chú ý các điểm sau:
Mùi vị hài hòa: Nước mắm ngon là nước mắm có hậu vị ngọt và mặn nhẹ. Đồng thời, bạn cũng nên ưu tiên những sản phẩm nước mắm giảm mặn để vừa thưởng thức được vị ngon của nước mắm, vừa bảo vệ sức khỏe tim mạch của bản thân và gia đình.
Màu sắc nâu vàng hoặc nâu đỏ sóng sánh: Để kiểm tra màu sắc thật của nước mắm, bạn nên đặt sản phẩm đối diện với nguồn sáng, lắc chai mạnh, sau đó dốc ngược. Nếu thấy nước mắm có màu nâu vàng, nâu vàng đến nâu đỏ, vàng rơm hay cánh gián trong suốt, không vẩn đục, đó là nước mắm ngon, chất lượng. Ngược lại, nếu có màu sắc khác lạ (xanh xám hoặc đen) và có dấu hiệu kết tủa, đây rất có thể là sản phẩm kém chất lượng.
An toàn thực phẩm: Không phải cơ sở sản xuất và thương hiệu nước mắm nào cũng đảm bảo yếu tố vệ sinh, an toàn thực phẩm trong quá trình sản xuất. Do đó, người tiêu dùng cần đọc thật kỹ nhãn mác của nhà sản xuất, ưu tiên sản phẩm được làm từ nguyên liệu có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, dây chuyền sản xuất hiện đại, đáp ứng được tiêu chuẩn khắt khe về an toàn thực phẩm của Bộ Y tế.
Thương hiệu uy tín: Bạn nên chọn nước mắm của những thương hiệu nổi tiếng, được nhiều người đánh giá cao để đảm bảo chất lượng. Ngoài ra, bạn cũng cần chọn nơi mua uy tín để tránh mua nhầm hàng nhái, hàng giả.
Lựa chọn nước mắm đến từ thương hiệu lớn để đảm bảo an toàn cho sức khỏe.
Bài viết trên là các thông tin giải đáp cho thắc mắc nước mắm là gì. Như vậy có thể thấy nước mắm đã và đang là một phần không thể thiếu trong bữa cơm của mọi gia đình Việt, là linh hồn của hầu hết mọi món ăn. Tuy nhiên để vừa ăn ngon - vừa đảm bảo sức khỏe, người tiêu dùng chỉ nên lựa chọn sản phẩm nước mắm uy tín. Hy vọng rằng, các thông tin trong bài viết đã cho bạn cái nhìn rõ ràng hơn về nguồn gốc của nước mắm, cũng như mang lại nhiều bí kíp bổ ích để bạn lựa chọn và sử dụng nước mắm đúng chuẩn!
>> Xem thêm:
