Không chỉ là một nét đặc trưng hay ngành nghề truyền thống, nhà thùng nước mắm còn là nơi cho ra lò những giọt nước mắm thơm ngon tuyệt hảo. Vậy để tạo nên hương vị nước mắm quốc hồn quốc túy của Việt Nam bên trong các nhà thùng có gì đặc biệt? Hãy cùng khám phá qua bài viết dưới đây.
Mục lục
Nhà thùng nước mắm là gì?
Nhà thùng nước mắm là nơi diễn ra quá trình ủ chượp nước mắm trong thùng gỗ lớn. Các thùng gỗ thường được đặt trong nhà để đảm bảo thời tiết không ảnh hưởng đến chất lượng nước mắm. Sau khi ủ chượp đủ năm ròng, người thợ làm mắm sẽ thu được lượng nước mắm cốt đạt chuẩn về màu sắc lẫn hương vị để tiến hành sản xuất, đóng chai mang đi phân phối.
Từng giọt nước mắm cốt với màu vàng cánh gián bắt mắt được chắt chiu từ nhà thùng.
Có gì trong các nhà thùng nước mắm?
Ẩn chứa sau hương vị tinh túy của nước mắm là cả một hệ thống nhà thùng ủ chượp kì vĩ, rộng lớn. Bên trong mỗi nhà thùng thường chứa hàng trăm thùng gỗ khổng lồ được xếp thẳng hàng, cùng dây chuyền lưu trữ và chiết rót mắm cốt độc đáo. Đặc biệt, hiện nay phần lớn các nhà thùng mắm đã mở cửa miễn phí cho du khách tham quan, trải nghiệm thực tế và có thể mua đặc sản nước mắm về làm quà tặng người thân, bạn bè tại khu trưng bày.
Ấn tượng khi đặt chân đến nhà thùng nước mắm là những thùng gỗ lớn xếp thẳng tắp.
Chỉ có khi tận mắt tham quan nhà thùng nước mắm, ta mới có thể cảm nhận trọn vẹn cái tinh túy được chắt lọc từ những thùng ủ này.
Đặc điểm của thùng chứa nước mắm cốt
Thùng gỗ là một yếu tố đóng vai trò quan trọng trong quá trình chế biến nước mắm, giúp đảm bảo suốt 12 - 18 tháng ủ chượp mắm không bị rò rỉ và đạt chất lượng. Theo đó, các thùng này có dạng hình trụ tròn, làm từ gỗ trai, hộ phát, bời lời,… với chiều cao từ 2 - 3m và đường kính khoảng 3,2 m, đáy khoảng 2,6m. Nhờ đó, thùng gỗ có thể chứa lên đến 15 tấn cá cho mỗi lần ủ.
Mỗi thùng ủ chượp sẽ được ràng chặt bên ngoài bằng 6 - 8 dây đai bện từ 70 - 120 sợi mây chắc chắn, to cỡ cùm bàn tay người lớn. Điều này giúp thùng luôn chắc chắn để ủ được lượng lớn cá tươi ngon, và có thể dùng lên đến 60 năm mà không cần sửa chữa.
Công việc tạo nên thùng ướp đòi hỏi người thợ phải tỉ mỉ, tính toán chi li từng milimet một để lúc ráp ván thùng lại mới khít, nước mắm bên trong không bị thấm ra ngoài.
Cách làm nước mắm tại nhà thùng
Hấp dẫn nhất và đòi hỏi kỹ thuật nhiều nhất là nằm ở khâu ủ, chượp. Để ra được thành phẩm là những mẻ mắm thơm ngon, nghệ nhân phải tỉ mẩn thực hiện đúng trình tự và luôn theo sát, đánh giá chất lượng.
Quy trình sản xuất nước mắm tại nhà thùng sẽ được chuẩn bị và thực hiện như sau:
- Nguyên liệu: Tuyển chọn nguyên liệu cá cơm tươi ngon và loại muối ít tạp chất.
- Tẩm ướp: Cá cơm được ướp cùng muối theo tỷ lệ 3 cá : 1 muối, sau đó cho vào thùng gỗ ủ yếm khí khoảng 12 - 15 tháng.
- Rút nước mắm sau khi đã ủ: Sau thời gian ủ ròng, nước mắm sẽ được rút rồi đưa trở lại thùng chượp nhiều lần cho đến khi nước mắm trong lóng lánh dưới ánh mặt trời thì bắt đầu thu thành phẩm.
- Đóng chai: Nước mắm thành phẩm được chiết rót, đóng chai theo quy trình khép kín và vận chuyển đến địa chỉ bán, cơ sở phân phối.
Cá đã chượp muối được đưa vào thùng và ủ theo phương pháp gài nén, không đánh nát hay khuấy đảo.
Phú Quốc – “cái nôi” của những nhà thùng nước mắm bậc nhất
Thật không ngoa khi nói rằng Phú Quốc là nơi khai sinh của nhiều nhà thùng nước mắm nổi tiếng. Bởi nơi đây được thiên nhiên ưu ái cho nguồn nguyên liệu cá cơm tươi dồi dào, cùng công thức ủ chượp gia truyền, tạo nên một hương vị rất riêng, cô đọng tinh túy của biển cả.
Nổi bật trong đó phải kể đến nhà thùng nước mắm Nam Ngư, không chỉ sở hữu quy mô hoành tráng (hơn 500 thùng ủ chượp), mà còn ứng dụng công nghệ hiện đại vào quy trình sản xuất. Qua đó, tạo nên những chai nước mắm Nam Ngư chất lượng chuẩn ngon, triệu chai như một, chiếm trọn tình cảm của hàng triệu gia đình Việt Nam và thế giới.
Nhà thùng nước mắm Nam Ngư Phú Quốc áp dụng một số tiêu chuẩn quốc tế song song với phương pháp truyền thống trong cách ủ chượp.
Hy vọng những thông tin trên đã giúp bạn hiểu thêm về nhà thùng nước mắm. Dù rằng mỗi cơ sở sản xuất đều có cách chế biến riêng, nhưng chung quy đều mong muốn cho người tiêu dùng được thưởng thức hương vị nước mắm hảo hạng, gói trọn vị ngon từ biển khơi.
>>> Xem thêm:
- Nước mắm nhỉ và những điều có thể bạn chưa biết
- Thực trạng nước mắm hiện nay có điểm gì đáng lưu ý?
- Nước mắm có lợi cho sức khỏe - hiểu như thế nào mới đúng?
